SIDBI, किंवा स्मॉल इंडस्ट्रीज डेव्हलपमेंट बँक ऑफ इंडिया, ही एक संस्था आहे, ज्याचे प्राथमिक उद्दिष्ट देशातील सूक्ष्म, लघु आणि मध्यम उद्योग (MSME) क्षेत्र मजबूत करणे आहे. ही इंडस्ट्रियल डेव्हलपमेंट बँक ऑफ इंडिया (IDBI) ची उपकंपनी आहे जिने 2 एप्रिल 1990 रोजी तिचे कामकाज सुरू केले. सुरुवातीला, IDBI लघु उद्योग विकास फंड आणि राष्ट्रीय इक्विटी फंडासाठी जबाबदार होते. नंतर, हे दोन फंड हाताळण्याची जबाबदारी SIDBI वर आली. MSME क्षेत्राला आर्थिक सहाय्य देण्याव्यतिरिक्त, उत्पादनाच्या स्वच्छ पद्धती आणि ऊर्जेच्या कार्यक्षम वापराला प्रोत्साहन देऊन हवामान बदल रोखण्यात SIDBI महत्वाची भूमिका निभावते.

तुम्हाला माहिती आहे का?

स्मॉल इंडस्ट्रीज डेव्हलपमेंट बँक ऑफ इंडिया किंवा SIDBI ही संसद कायदा, 1988 अंतर्गत स्थापन केलेली एक वैधानिक संस्था आहे. नॅशनल हाऊसिंग बँक (NHB), EXIM बँक आणि नॅशनल बँक फॉर अ‍ॅग्रिकल्चर अ‍ॅण्ड रुरल डेव्हलपमेंट (NABARD) सारख्या अन्य वित्तीय संस्थांप्रमाणे SIDBI ही भारतीय रिझर्व्ह बँकेद्वारे नियंत्रित केली जाते.

SIDBI वर संपूर्ण मार्गदर्शिका: योजना, कार्ये, पूर्ण फॉर्म, लोनसाठी अप्लाय करायच्या स्टेप्स

SIDBI काय आहे?

SIDBI, किंवा स्मॉल इंडस्ट्रीज डेव्हलपमेंट बँक ऑफ इंडिया, ही MSME क्षेत्राच्या विकासासाठी आर्थिक सहाय्य आणि मदत पुरवण्यासाठी जबाबदार असलेली प्रमुख वित्तीय संस्था आहे. देशाच्या सूक्ष्म, लघु आणि मध्यम उद्योगांना बळकट करण्यासाठी ते इतर समान संस्थांशी समन्वय साधते. संस्था अप्रत्यक्ष लोन आणि थेट लोनद्वारे आपला अजेंडा पूर्ण करते. SIDBI देशभरात शाखा असलेल्या बँका जसे की प्राथमिक लोन देणाऱ्या संस्थांना पुनर्वित्त देण्याची ऑफर देते, MSME क्षेत्राला मोठ्या प्रमाणात मदत पोहचवणे शक्य होण्यासाठी. थेट लोनद्वारे, SIDBI चे उद्दिष्ट व्यवसाय सुरळीत चालण्यासाठी क्षेत्रातील पत तफावत भरून काढण्याचे आहे. SIDBI चे फंड ऑफ फंड्स चॅनल देशातील स्टार्टअप कंपन्यांना समर्थन देऊन उद्योजकतेला प्रोत्साहन देते. संस्था या क्षेत्राशी संबंधित विविध सरकारी योजनांसाठी सुविधा देणाऱ्याच्या रुपातही काम करते.

SIDBI चे मिशन आणि व्हिजन

SIDBI चे मिशन छोट्या आणि मध्यम आकाराच्या व्यवसायांना लोन प्रवाह सुलभ करणे आणि सुधारण्याचे आहे. हे MSME परिसंस्थामधील आर्थिक आणि विकासात्मक अंतर भरण्यास मदत करते. याचे उद्दिष्ट भारतातील MSME क्षेत्राच्या आर्थिक आणि विकासात्मक गरजा पूर्ण करण्यासाठी वन-स्टॉप सोल्यूशन बनण्याचे आहे. असे करून, ते हे क्षेत्र मजबूत आणि जागतिक स्तरावर स्पर्धात्मक बनवण्याची त्यांची इच्छा आहे. हे स्वतःला ग्राहक-अनुकूल संस्थानाच्या रुपात स्थापित करू इच्छित आहेत, जे ग्राहक आणि भागधारकांना सारखेच पसंत करतात.

SIDBI चे उद्दिष्टे

भारतीय लघु उद्योग विकास बँकेची देशातील MSME साठी खालील उद्दिष्टे आहेत –

सूक्ष्म, लघु आणि मध्यम आकाराच्या व्यवसायांना आर्थिक मदत देणे.
बँका आणि अन्य वित्तीय संस्थांना अप्रत्यक्ष लोन देऊन मोठ्या लोकसंख्येपर्यंत सहज पोहोचणे.
सुधारित कार्यक्षमतेसाठी लघु-उद्योगाच्या आधुनिकीकरणासाठी आणि तंत्रज्ञान अपग्रेड करण्यात मदत करणे.
चांगल्या मार्केटिंग धोरणांद्वारे लघु उद्योगाच्या उत्पादनांचा प्रचार करणे.
हवामान बदलावरील राष्ट्रीय योजनांना पाठिंबा देणे.

SIDBI चे फायदे

1. कस्टमाईज्ड लोन
स्टार्टअप्स आणि लघु उद्योगांना व्यवसायासाठी पुरेशा भांडवलाची व्यवस्था करणे अनेकदा कठीण जाते. SIDBI त्यांच्या ग्राहकांना अनेक लोन योजना ऑफर करते. परंतु एखाद्याला विशेष आवश्यकता असल्यास, संस्था व्यवसायाच्या आवश्यकतेनुसार कस्टमाईज्ड लोन देते. हा अनुकूल दृष्टीकोन लघु-उद्योगांना त्यांच्या गरजेनुसार लोन आणि क्रेडिट मिळवण्यात मदत करतो.

2. आकर्षक व्याजदर
उच्च-व्याजदरांमुळे MSME क्षेत्रासाठी गोष्टी कठीण होतात. SIDBI एंटरप्राइजेसना परवडणारे व्याजदर देऊन लोन मिळवणे सहज बनवते. SIDBI त्यांचे व्याजदर कमी ठेवू शकते कारण त्यांचे जपान इंटरनॅशनल कोऑपरेशन एजन्सी आणि जागतिक बँक यांसारख्या अनेक राष्ट्रीय आणि आंतरराष्ट्रीय वित्तीय संस्थांशी करार आहेत.

3. तारण मुक्त लोन
बँका सहसा तारणावर लोन देतात. दुसरीकडे, SIDBI त्यांच्या ग्राहकांना सुरक्षितता-मुक्त लोन प्रदान करते आणि MSME तारण ठेवण्याच्या सक्तीशिवाय ₹ 1 कोटीपर्यंत लोन घेऊ शकतात.

4. सरकारी अनुदान
जेव्हा सरकार MSME साठी सबसिडी देण्याचा निर्णय घेते, तेव्हा SIDBI व्यवसाय मालकांना नेहमीपेक्षा कमी व्याज दराने आणि सोप्या अटी आणि शर्तींसह अशा सबसिडी लोन आणि योजना ऑफर करते.

5. कंपनीच्या मालकीचे कोणतेही टेम्परिंग नाही
व्यवसाय मालकांना कधीकधी त्यांच्या व्यवसायासाठी भांडवल मिळवण्यासाठी कंपनीचा काही मालकी हक्क द्यावा लागतो. SIDBI व्यवसाय मालकांच्या कंपनीच्या मालकी हक्कावर परिणाम न करता त्यांना क्रेडिट आणि लोन देऊन त्यांच्या हिताचे रक्षण करते.

6. पारदर्शक प्रक्रिया
SIDBI आणि त्याच्या मंजुरीच्या प्रक्रियासह लोनसाठी अर्ज करणे अतिशय स्पष्ट आहे, कोणतेही छुपे शुल्क नाही. लोन प्रक्रियेत उच्च पातळीची पारदर्शकता राखण्यासाठी व्याजदर आणि इतर शुल्कांचा उल्लेख लेंडर्संना आधीच केला जातो.

7. विशेष सहाय्य
SIDBI बँक विविध योजनांद्वारे MSME ला लोन देते आणि स्टार्ट-अप कंपन्या आणि उद्योजकांना मौल्यवान व्यवसाय माहिती आणि मार्गदर्शन प्रदान करून मदत करते. त्यांचे संबंध व्यवस्थापक लोन प्रक्रियेदरम्यान व्यवसाय मालकांना योग्य निर्णय घेण्यास मदत करतात.

SIDBI चे कार्य
लघु उद्योगांना आर्थिक मदत आणि विकास करण्यासाठी SIDBI देशातील विविध संस्थांशी समन्वय साधते. वाणिज्य सहकारी बँका, प्रादेशिक ग्रामीण बँका, औद्योगिक विकास महामंडळे इत्यादी वित्तीय संस्था भारतातील MSME परिसंस्था मजबूत करण्यासाठी SIDBI सोबत काम करतात. आता स्मॉल इंडस्ट्रीज डेव्हलपमेंट बँक ऑफ इंडियाची विविध कार्ये पाहू.

लघु उद्योगांना लोन देण्यासाठी व्यावसायिक बँका आणि इतर वित्तीय संस्थांना पुनर्वित्त देणे आणि छोट्या व्यावसायिक घटकांना लोन देण्यास प्रोत्साहन देणे.

छोट्या व्यावसायिक युनिट्सच्या बिलांमध्ये सूट देणे आणि व्यवसायांना मदत करण्यासाठी पुन्हा सवलत देणे.
इतर देशांना त्यांची उत्पादने निर्यात करणार्‍या छोट्या-उत्पादनांना सहाय्य करणे. SIDBI अशा निर्यातदारांची उत्पादने आंतरराष्ट्रीय प्रदर्शनांमध्ये प्रदर्शित करण्यास मदत करते आणि त्यासाठी होणारा खर्च उचलते.
आशादायी उद्योजकांना बीज भांडवल आणि व्यवसाय टिकवण्यासाठी सॉफ्ट लोन प्रदान करणे. सॉफ्ट लोनमध्ये खूप कमी व्याजदर असतो आणि 15-20 वर्षांच्या दीर्घ कालावधीत परतफेड करता येते.
क्षेत्रातील MSME विकसित करण्याच्या संभाव्यतेचा शोध घेण्यासाठी विशिष्ट भौगोलिक ठिकाणी सर्वेक्षण करणे. SIDBI व्यवसाय मालकांसाठी कच्चा माल खरेदी करण्यात मदत करून गैर-आर्थिक सहाय्य ही देते.
छोट्या व्यवसाय मालकांना महागड्या मशिनरी घेण्यास मदत करण्यासाठी भाड्याने खरेदीसाठी वित्तपुरवठा करणे.
लघु उद्योग क्षेत्रासाठी फॅक्टरिंग सेवा, भाडेपट्टी इत्यादी प्रदान करणे.
SIDBI द्वारे ऑफर केलेल्या योजना

1. थेट वित्तपुरवठा अंतर्गत लोन योजना
SMILE (SIDBI मेक इन इंडिया सॉफ्ट लोन फंड फॉर MSME) सेवा किंवा उत्पादन क्षेत्रातील नवीन व्यवसायांना भांडवल पुरवते.

लोनची मुदत: 10 वर्षे

लोनची रक्कम: ₹10 लाख ते ₹25 लाख

2. STFS (SIDBI ट्रेडर फायनान्स स्कीम)
ही योजना ठोक विक्रेते, किरकोळ विक्रेते आणि व्यापाऱ्यांसाठी आहे जे कमीत कमी तीन वर्षांपासून आपला व्यवसाय चालवत आहेत.

लोनची मुदत: व्यवसायाच्या रोख प्रवाहावर अवलंबून असते

लोनची रक्कम: ₹10 लाख ते ₹1 कोटी

3. SEF (स्माइल इक्विपमेंट फायनान्स)
ही वित्त योजना नवीन उपकरणे खरेदी करण्यात स्वारस्य असलेल्या MSME ना मदत करते.

लोनची मुदत: 72 महिने

लोनची रक्कम: किमान ₹10 लाख

4. TULIP (तत्काळ उद्देशांसाठी टॉप-अप लोन)
विद्यमान कर्ज असलेले व्यवसाय मालक 7 दिवसांत या वित्त योजनेद्वारे त्यांचे कर्ज टॉप अप करू शकतात.

लोनची मुदत: कमाल 5 वर्षे

लोनची रक्कम: निव्वळ विक्रीच्या 20% किंवा विद्यमान जोखमीच्या 30%

5. SPEED (एंटरप्राइजच्या विकासासाठी उपकरणे खरेदीसाठी लोन)
ही योजना नवीन आणि विद्यमान दोन्ही ग्राहकांसाठी आहे. व्यवसाय किमान तीन वर्षे कार्यरत असणे आवश्यक आहे.

लोनची मुदत: 5 वर्षे आणि 6 महिन्यांची स्थगिती

लोनची रक्कम: नवीन ग्राहकांसाठी ₹1 कोटी आणि विद्यमान ग्राहकांसाठी ₹2 कोटीपर्यंत

6. OEM सह भागीदारी अंतर्गत लोन (मूळ उपकरणे निर्माता)
लघु उद्योग या योजनेअंतर्गत उत्पादकांमार्फत थेट मशिनरी आणि उपकरणे खरेदी करू शकतात.

लोनची मुदत: पात्र स्थगितीसह 5 वर्षे

लोनची रक्कम: ₹1 कोटीपर्यंत

7. वर्कींग कॅपिटल (कॅश क्रेडिट)
व्यवसाय सुलभ लोनसाठी अर्ज करू शकतात. त्वरित मंजुरीसह, हे आर्थिक उत्पादन व्यवसायाच्या तात्काळ गरजा पूर्ण करण्यासाठी उत्तम पर्याय आहे.

लोनची मुदत: योजनेच्या अटी व शर्तींनुसार

लोनची रक्कम: कर्जदाराच्या आर्थिक स्थितीनुसार

SIDBI च्या अन्य वित्त योजना
मायक्रोलेंडिंग: व्यावसायिक आणि महिला उद्योजक SIDBI ने देऊ केलेल्या मायक्रोलेंडिंगचा लाभ घेऊ शकतात.

1. अप्रत्यक्ष वित्तपुरवठा
SIDBI लघुउद्योगांना आर्थिक सहाय्य देणाऱ्या इतर वित्तीय संस्थांना अप्रत्यक्ष वित्तपुरवठा करते.

2. व्हेंचर कॅपिटल
SIDBI व्हेंचर कॅपिटल लिमिटेड, SIDBI ची उपकंपनी, लघु उद्योगांना भांडवल निधी जसे की Aspire Funds, Funds of Funds इत्यादीद्वारे भांडवल ऑफर करते.